3 vị tổ nghề sân khấu là ai và ý nghĩa của ngày Giỗ Tổ

Lễ Giỗ Tổ sân khấu không chỉ là một nghi thức truyền thống mà còn là dịp để những người làm nghệ thuật tụ họp, tri ân tổ nghề và gắn kết tình đồng nghiệp. Cùng cce.com.vn tìm hiểu 3 vị tổ nghề sân khấu là ai và ý nghĩa của ngày Giỗ Tổ qua bài viết dưới đây.

Giỗ Tổ nghề sân khấu vào ngày bao nhiêu?

Từ năm 2011, ngày 12/8 âm lịch chính thức được công nhận là Ngày Sân khấu Việt Nam theo Quyết định số 13/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Đây không chỉ là dịp để tôn vinh những giá trị truyền thống của nghệ thuật sân khấu nước nhà mà còn là động lực khuyến khích đội ngũ văn nghệ sĩ sáng tạo nhiều tác phẩm ý nghĩa, góp phần nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa. Đồng thời, ngày này cũng kêu gọi sự chung tay của cộng đồng trong việc bảo tồn và phát triển nền sân khấu Việt Nam mang đậm bản sắc dân tộc.

Xem ngay: Nghề biên tập viên là gì? Các hình thức biên tập viên phổ biến hiện nay?

Lễ Giỗ Tổ sân khấu thường được tổ chức trang trọng tại các nhà hát, sân khấu hay đền thờ, nơi các nghệ sĩ cùng nhau bày tỏ lòng tri ân đối với tổ nghề. Buổi lễ gồm hai phần chính: phần lễ với nghi thức dâng hương do những nghệ sĩ gạo cội chủ trì và phần hội – nơi các nghệ sĩ giao lưu, biểu diễn, tri ân khán giả. Dù quy mô lớn hay nhỏ, điều quan trọng nhất vẫn là lòng thành kính và niềm đam mê dành cho nghề. Khi nghệ sĩ giữ vững tâm huyết và tinh thần cống hiến, họ sẽ tiếp tục lan tỏa giá trị tốt đẹp của sân khấu.

Nguồn gốc ngày Giỗ Tổ sân khấu

Dù lễ Giỗ Tổ sân khấu được các nghệ sĩ trên cả nước tổ chức trang trọng với lòng thành kính nhưng khi hỏi về nguồn gốc của tổ nghề thì không ít người vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng. Theo nhà biên kịch Chu Thơm, có nhiều giai thoại xoay quanh ngày Giỗ Tổ ngành sân khấu Việt Nam.

Một trong những câu chuyện được lưu truyền rộng rãi kể rằng, ngày xưa, có một vị vua lớn tuổi mới sinh hạ hai hoàng tử khôi ngô, tuấn tú. Cả hai đều say mê ca hát mà không mấy bận tâm đến triều chính. Trong một lần trốn vua cha đi xem hát, họ không may qua đời đúng vào ngày 12/8 âm lịch. Linh hồn hai hoàng tử được cho là đã ở lại với sân khấu, phù hộ cho những ai theo nghiệp cầm ca. Từ đó, giới nghệ sĩ chọn ngày này làm ngày Giỗ Tổ nghề. Tuy nhiên, theo nhà biên kịch Chu Thơm, các giai thoại về Giỗ Tổ sân khấu rất đa dạng, mang tính ước lệ và khó có thể xác định chính xác nguồn gốc của ngày này.

Trong nghề sân khấu vẫn thường nhắc đến 3 vị tổ nghề sân khấu hay còn gọi là tam vị thánh tổ. Theo truyền dạy của những người trong nghề sân khấu thì tam vị thánh tổ của nghệ thuật sân khấu gồm có:

• Tiên Sư: Khai sáng ra nghề sân khấu.
• Tổ Sư: Nối tiếp và lưu truyền nghề.
• Thánh Sư: Soạn tuồng.

Còn nếu tìm hiểu tổ nghiệp là ai có thể nói có rất nhiều người được xem là tổ nghề sân khấu bởi lĩnh vực sân khấu có rất nhiều ngành nghề nhỏ từ cải lương, chèo, tuồng… Ví dụ: Bà tổ nghề sân khấu hát chèo Việt Nam: Phạm Thị Trân và cũng là bà tổ đầu tiên của ngành sân khấu:

• Các vị tổ nghề sân khấu tuồng: Liêu Thủ Tâm, Đào Tấn.
• Ông tổ nghề sân khấu cải lương: Tống Hữu Định, Năm Tú (Châu Văn Tú).
• Ông tổ nghề sân khấu kịch nói: Vũ Đình Long.
• Ông tổ nghề sân khấu sân khấu hát xẩm: Trần Quốc Đĩnh.
• Ông tổ nghề sân khấu ca trù: Đinh Dự tổ nghề nhiếp ảnh: Nguyễn Lan Hương.
• Bà tổ nghề trò Xuân Phả: Dương Thị Nguyệt.

Vì vậy tên gọi Tổ nghiệp sân khấu như một cách gọi chung tất cả những ai có công sáng lập và lưu truyền ngành nghệ thuật sân khấu.

Ý nghĩa ngày Giỗ Tổ nghề sân khấu

Click ngay: Nghề chăm sóc khách hàng là gì? Vai trò của của ngành trong thực tế?

Ngày Giỗ Tổ là dịp quan trọng để các nghệ sĩ, diễn viên và những người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật sân khấu thể hiện lòng biết ơn đối với tổ nghề. Đây không chỉ là một ngày giỗ thông thường mà còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc:

• Tri ân tổ nghề: Ngày này nhằm tưởng nhớ và bày tỏ lòng thành kính với những bậc tiền bối đã khai sinh, gìn giữ và phát triển nghệ thuật sân khấu Việt Nam như hát bội, tuồng, chèo, cải lương…
• Cầu mong sự may mắn, thành công: Nghệ sĩ tin rằng việc cúng tổ nghề sẽ mang lại may mắn, thuận lợi trong nghề, giúp họ có duyên sân khấu, diễn xuất thăng hoa và tránh những điều xui rủi.
• Gắn kết giới nghệ sĩ: Đây là dịp để các nghệ sĩ, từ những người nổi tiếng đến thế hệ trẻ, cùng nhau sum họp, chia sẻ kinh nghiệm, giúp đỡ nhau trong nghề.
• Bảo tồn và phát huy truyền thống văn hóa: Giỗ Tổ sân khấu không chỉ là một nghi lễ mà còn góp phần bảo vệ giá trị văn hóa dân tộc, giữ gìn và truyền lửa đam mê cho thế hệ sau.

Như vậy với bài viết trên chúng ta đã biết được 3 vị tổ nghề sân khấu là ai và ý nghĩa của ngày Giỗ Tổ. Dù ở thời đại nào, khi lòng thành kính vẫn còn, khi niềm đam mê nghệ thuật vẫn cháy bỏng thì sân khấu Việt Nam vẫn sẽ trường tồn và phát triển rực rỡ.